Hoe werkt de gemeenteraad – 6 (klik hier)

De stemming, de telling en de uitslagen.

 

De spandoeken kunnen weer worden ingerold, de folderresten bij het oud papier en de campagneauto’s weer naar de garage. Woensdag waren de stemmingen en de uitslagen verrasten menigeen. De hele gang van zaken rond verkiezingen is vastgelegd in de Kieswet. Dat is één van de meest detaillistische wetten. Dus voor elke (onverwachte) situatie is wel een oplossing. Internationaal en ook nationaal is er wel kritiek op sommige onderdelen. Bijvoorbeeld het systeem van stemmen per volmacht. Daar was in sommige gemeenten in Nederland ook weer gedoe over. (ronselen). Toch mag iemand maar maximaal twee volmachten meebrengen naar het stembureau. 

Er zijn in de hele gemeente 18 stembureaus. Iedereen die een stempas heeft gekregen kon in één van de 18 bureaus hun stem uitbrengen. Dat deden woensdag 12.536 kiezers van de 21.240 die opgeroepen zijn. Daarmee komt het opkomstpercentage op 59,02%. Van die 12.536 (incl. 1121 volmachten) kiezers stemden er 49 blanco en waren 40 stemmen ongeldig. De overblijvende 12.447 stemmen werden uitgebracht op 7 verschillende partijen (zie hieronder). De raad van Aalten telt 21 zetels zodat de “kiesdeler” 12.447: 21 = 592,7 stemmen bedraagt. Dat betekent dat een aantal van 592,7 stemmen recht geeft op één rechtstreeks gekozen zetel. Als dit aantal gedeeld wordt op de diverse aantallen die de partijen hebben behaald komt dat natuurlijk nooit precies uit. 

De zetels die overblijven, noemen we restzetels. Daarom is er een heel ingewikkeld systeem om die restzetels weer over de partijen te verdelen. Dat is voor kleinere gemeenten weer anders dan bij de grotere gemeenten. Alles vastgelegd in die kieswet. Dat betekent dat er nooit een precieze afspiegeling is tussen het aantal stemmen en aantal zetels. Soms worden partijen “onderbedeeld”, soms “overbedeeld”. Dat zijn nu eenmaal de regels. Hieronder het aantal stemmen dat is uitgebracht op elke partij (1), het aantal rechtstreeks zetels (2), het aantal restzetels (3)en het totaal aantal zetels (4)

 

Partij 1 2 3 4

CDA 3550 5 2 7

GemeenteBelangen2338 3 1 4

VVD 1356 2 0 2

Progressieve Partij2016 3 0 3

ChristenUnie 1030 1 1 2

HMV 1211 2 0 2

 

Op vrijdag 21 maart kwam het hoofdstembureau bij elkaar. Via Gemeentebelangen was de opmerking binnengekomen dat in stembureau 5 (VMBO-school Schaersvoorde) wel stemmen uitgebracht zouden zijn op een kandidaat die echter in de uitslag 0 stemmen scoorde. Volgens de Kiesraad was dat geen reden om te hertellen, maar de burgemeester besloot dit voor dit stembureau wel te doen. Toen bleek dat de stemmen op deze kandidaat per ongeluk geboekt waren bij de lijsttrekker. Dat verandert de uitslag verder niet. Andere stembureaus werden niet herteld of herbeoordeeld.

 

De collegevorming.

De gewoonte is dat na de verkiezingen de partijen om de tafel gaan zitten wie er in het college moet zitten. Het initiatief tot deze besprekingen ligt bij de partij met de meeste zetels. In dit geval het CDA. Inmiddels is een afspraak gemaakt om dit (afgelopen) maandag aan te pakken. Daar zijn procedureafspraken gemaakt. Bij die collegevorming spelen natuurlijk de uitslag, de inhoudelijke overeenkomsten tussen partijen, maar ook (eerst op de achtergrond) de invulling (poppetjes) een rol. Geen enkele partij zal (vanwege het ontbreken van een absolute meerderheid) zijn hele programma kunnen uitvoeren. In een coalitie zal iedereen moeten geven en nemen. Die besprekingen zijn dus maandag begonnen.