Week 23 (klik hier)

Rapport “Sterk Bestuur Gelderland” kraakt harde noten over Achterhoekse samenwerking.

De fractie van GroenLinks in de Provinciale Staten vroeg mij om commentaar op het bovenstaande rapport. Een van de zoveel die eigenlijk koerst op gemeentelijke herindeling (minder gemeenten, met meer inwoners en betere kwaliteit ambtenaren en bestuurders). Alleen dit rapport zegt het allemaal wat omfloerster. Waar het wel duidelijk over is is het gebrek aan gevoel van urgentie om met de Achterhoekse samenwerking nu eens door te pakken. 

Zo lauw als ik ben over de uiteindelijke aanbevelingen richting provincie, zo raak vind ik de analyse en typeringen van ons deel van de Provincie. Ik maak mij met de commissie grote zorgen over de bestuurskracht van gemeenten met de omvang zoals Aalten, die zeker op strategisch niveau geen beleidscapaciteit hebben, op tactisch niveau te mager en zich richten op samenwerking op uitvoerend niveau. En dan nog zeer versnipperd vanuit het uitgangspunt: “what’s in it for me”. Hier en daar staat het in het rapport nog omfloerst, maar de situatie vind ik zelf ernstig. Het is soms zelfs humoristisch om te lezen: in de bus naar Den Haag straalt de Achterhoek eenheid uit en weet die ook te tonen op allerlei Lentediners enzo, maar ze stappen nog niet in de bus terug of ieder richt zich al weer op zijn eigen eilandje. Ook heerst er een zekere vorm van zelfoverschatting. Het Aaltense College heeft nogal verongelijkt gereageerd op de kritiek. Men denkt dat men het allemaal zelf wel kan. Voorbeeld is dat er in Aalten zelfs stemmen opgaan voor een eigen sociale dienst.

 

1. Sense of urgency ontbreekt. Ondanks relatief hoge werkloosheid, krimp, ontgroening en vergrijzing en kwetsbare ambtelijke organisaties, ontbreekt het gevoel van urgentie om intensiever samen te werken; zowel college als raden. Er wordt op onderdelen samengewerkt maar die samenwerking is tamelijk vrijblijvend en ongedwongen.

2. Gebrek aan doorzettingsmacht leidt tot noodverbanden zoals the coalition of the willing. Als eenmaal gemaakte afspraken niet worden nagekomen, spreekt men elkaar hier onvoldoende op aan.

3. Samenwerkingsbereidheid moet worden verstrekt om de toekomstbestendigheid van de regio’s te waarborgen. De Achterhoekse gemeenten kijken bij de regionale samenwerking vooral naar de winst-verliesrekening; wat raken we kwijt door regionale afspraken.

4. De Achterhoek is te veel naar binnen gekeerd en mist daardoor kansen.

5. De raden worden onvoldoende in positie gebracht voor een regionale oriëntatie en de Regio Achterhoek heeft haar toegevoegde waarde verloren.

6. Potenties in Duitsland worden onvoldoende benut.

1. Nieuwe voorzitter stuurgroep Achterhoek 2020 moet boegbeeld worden.

2. Zorg voor een breed gedragen strategische agenda, betrek de raden daar

nadrukkelijker bij.

3. Opteer niet voor een gedeputeerde krimp maar zet in op een gedeputeerde

Economische groei

4. Investeer in beleidscapaciteit.

5. Regiocontract samen met ondernemers en maatschappelijk organisaties en de rol van

de provincie moet meer sturend zijn.

6. Schaalvergroting voor de PIOFACH taken is noodzakelijk. Oost- en West Achterhoek

is geen goede tussenstap.

 

Ik zou voor de Achterhoek veel meer inzetten op de duurzaamheid (duurzaamheidregio), samenwerkingsverbanden moeten inderdaad gezocht worden richting Food Valley (biobased economy) en richting Twente, maar ook stedelijke gebieden net over de Duitse grens over Smart Industries.

Verder uiteraard inzetten op toerisme, recreatie en natuur: de eerste fietsregio van Nederland, dat soort dingen. Een ander speerpunt is de innovatie in de zorg (maar dan moet die wel sociaal zijn), om te beginnen nieuwe benaderingen van bijv. thuiszorg en noaberschap. Een bedrijf als Sensire (hoe discutabel voor z’n personeel soms ook) heeft wel veel innovatieve ideeën.

 

Dat betekent in mijn ogen dat het rapport Sterk bestuur vooral een aansporing is voor de regionale samenwerking.. Ik ben het ook eens met de commissie dat voor de Achterhoek het niet helpt als je eerst tussenstappen moet maken in West en Oost. Uiteindelijk komt er een gemeente Achterhoek. ECHTER (en daar lees ik ook te weinig over) dat kun je pas doen als je de democratische legitimering geregeld hebt EN  werkelijk werk hebt gemaakt van buurt- wijk en buurtschapinitiatieven en die een zekere representativiteit kunt geven. Nieuwe vormen van meebeslissen en co-creatie. . Of dat je de gemeenteraden dan nog overhoudt als voelsprieten in de samenleving. De discussie is ongetwijfeld nog niet afgelopen. Maar de gedachte dat we in deze complexe wereld onze inwoners alleen het beste kunnen bedienen vanuit het gemeentehuis te Aalten is echt achterhaald.