In deze herfstvakantie-week waren er wat minder afspraken, vergaderingen en mensen. Tijd voor wat bijscholing, verdieping en informatie-overdracht. Maandag had ik een interessant gesprek met de GGD, dinsdag een “dilemma-traing” bij de Brandweer in Doetinchem en de laatste drie dagen van de week was ik met een groep op stap naar Kinzigtal (Schwarzwald), waar door een prachtige samenwerking met de zorgverzekeraars aanzienlijk meer aandacht voor preventie is gerealiseerd.Maandag
Naast de gebruikelijke interne overleggen kwam ook de GGD op bezoek. Twee personen sterk. We bespraken tal van onderwerpen. Op dit moment loopt het grootschalig onderzoek naar de gezondheid van jongeren. Vroeger het zgn. Emovo-onderzoek, nu de jongvolwassenen monitor. Ben je tussen 16 en 25 jaar en je woont in het gebied Noord-Oost Gelderland, dan kun je meedoen. Je maakt kans op allerlei leuke prijsjes. Roep ook de doelgroep op mee te doen. De uitkomsten zijn van belang voor het ontwerpen van gezondheidsbeleid voor jongeren. Kijk ook op: www.ggdnog.nl/jongvolwassenenmonitor
Een tweede onderwerp is de “gezondste school”. Wist je dat het op 31 oktober de dag van de gezonde school is? Deze is bedoeld voor onderwijs-professionals. Zij gaan die dag een kijkje nemen op scholen die het predicaat “de gezonde school”hebben. Daar kan in de gemeente Aalten nog wel een tandje bij. Alleen het Bastion Bredevoort heeft het predicaat “gezonde school”(voeding) en de Bosmark in Dinxperlo heeft ook aandacht voor dit thema. De GGD heeft een factsheet uitgegeven. Kijk eens op www.gezondeschool.nl
Binnenkort komt er een factsheet uit over het vaccinatieprogramma en de vaccinatiegraad in de gemeente Aalten. Deze is onveranderd hoog. Dat moeten we wel vasthouden. Tenslotte spraken we over de vraag hoe we nu de raad kunnen betrekken bij het werk van de GGD. Vaak spreken raden alleen maar over de GGD als het over geld gaat, maar eigenlijk nooit over de inhoud van het werk en de programma’s. Gaan we aan werken.
Dinsdag.
Die morgen in B. en W praatten we o.a. over de raadsmededeling die inmiddels uit is gegaan over de brandweer. Als onderdeel van de veiligheidsregio. Door de toekomstplannen wordt er nogal geschrapt in het materieel. Volgens de deskundige professionals goed mogelijk, maar volgens betrokken vrijwilligers de dood in de pot voor diezelfde vrijwilligers. Vandaar dat we als college in de raadsmededeling onze zorgen daarover uitspreken en aan het VNOG (Veiligheidsregio) vragen de druk op vrijwilligers niet onverantwoordelijk te verhogen door te krappe bezettingen.
Die middag gingen we met vier leden van het College naar de brandweerkazerne in Doetinchem. Samen met leden van enkele andere colleges speelden we daar de “burgemeestersgame”. In die “game” moesten we dilemma’s oplossen die je tegenkomt als het over rampen, grootschalige ongelukken of gebeurtenissen met een grote impact op de bevolking gaat. Natuurlijk krijg je (ook in de game) adviezen van o.a. de politie, de gemeentesecretaris, de voorlichter en de crisismanager. Maar uiteindelijk moet je toch knopen doorhakken. De situaties die in de game voorkomen zijn levensecht, dus waar gebeurd. Bijvoorbeeld bij een sportwedstrijd (soort triatlon) in Venlo waar een speciaal opgetrokken stellage instortte en een deelnemer aan die wedstrijd in het water van de Maas verdronk. Moet dan de wedstrijd stil gelegd worden (er zijn 45.000 toeschouwers op weg naar je gemeente), moet je aandacht uitgaan naar slachtoffer, familie en hulpverleners of naar de media en de openbare orde? Foute antwoorden zijn er bijna niet; het gaat erom wat je met de professionele adviezen en je gezond boeren verstand doet.
Die avond was er een ronde tafelgesprek over de begroting 2020. Doordat we als gemeente in 2020 zeker 2 miljoen euro minder krijgen voor de uitvoering van onze taken, vooral in het sociaal domein, moet we de uitgaven aanpassen op die verminderde uitgaven. Ombuigen dus. In dat sociaal domein hebben we twee projectgroepjes gevormd die met hulp van instellingen en inwoners gaan kijken hoe dingen anders georganiseerd kunnen worden, zonder dat de mensen die het nodig hebben verstoken blijven van ondersteuning. Raadsleden willen natuurlijk allemaal graag weten welke concrete maatregelen er getroffen gaan worden. Maar dat is nog niet precies aan te geven. Dat hangt dus ook af van de resultaten die die projectgroepen weten te bereiken en op te halen bij de inwoners en instellingen.
Woensdag, donderdag, vrijdag.
Woensdag morgen vertrokken we bijtijds met de KNVB-bus richting Zuid –Duitsland. “We”dat zijn de wethouders sociaal domein van 7 Achterhoekse gemeenten en hun managers op dat gebied, vertegenwoordigers van ziekenhuis, GGNet, Menzis, Zozijn ( begeleiding) en Karakter (jeugdhulp). Het reisdoel was Kinzigtal, dat is een streek in het Schwarzwald, direct grenzend aan Offenburg-Strassbourg-Freiburg. Het is een klassiek dal: rivier met aan weerskanten hoge “bergen” en een dal waarin het verkeer zich doorheen perst, dorpjes en industrieën liggen en een steeds ouder wordende bevolking woont met krimpend voorzieningen aanbod. Toch komen in dit dal jaarlijks wel 15-20 groepen mensen uit het sociaal domein en de gezondheidszorg kijken en luisteren hoe men daar de zaak georganiseerd heeft. Uit heel Europa, uit Singapore en wij dus uit de Achterhoek.
Wat is er zo bijzonder aan “Gesundes Kinzigtal”? Het komt er eigenlijk heel simpel op neer dat de huisartsen, specialisten en andere disciplines (Fysio, ergo) bij elkaar zijn gaan zitten en MET elkaar in plaats van OVER elkaar aan het praten zijn gegaan. Overleg over patiënten bijv. “Zit die bij jou wel goed, kunnen we niet beter dit of dat. Kortom een samenwerking waarin het beste voor de patiënt gezocht wordt. Daarbij werd ook gekeken of je altijd maar medicijnen of operaties nodig hebt: kun je met trainingen, bewegingsoefeningen, voedingsadviezen e.d. de klachten ook niet oplossen: preventie dus. Dus de uiteindelijke kosten gingen omlaag.
Dat was natuurlijk interessant voor de “Krankenkasse”(Ziektekostenverzekeraar). In Duitsland betaal je behoorlijk wat premie: 8% van je brutoloon en dan nog eens 7,3% door de werkgever. De twee grootste waren geïnteresseerd en stelden een deel van de uitgespaarde kosten weer in handen van de inmiddels opgerichte organisatie “Gesundes KKinzigtal GmbH”. Dit bedrijf organiseert vervolgens al de preventie-activiteiten, houdt de monitoring en de dataverzameling bij en geeft bijv. adviezen aan bedrijven hoe hun werknemers fit te houden. Dat gebeurt vanuit één organisatie, één gebouw onder één merk. En men weekt op z’n Duits aan de “Triple Aim”: verbeteren van de populatie gezondheid, vergroten van de patiënt tevredenheid, en verhogen van de kosteneffectiviteit van de zorg (shared savings). En natuurlijk is meten weten. Dat deed men daar: en het lijkt echt te werken!
Toegegeven dat de verpakking soms iets mooier was dan de inhoud, maar we waren met z’n alleen toch behoorlijk positief over de mogelijkheden die dit model ook voor “Achterhoek, de gezondste regio” biedt. Op de woensdagavond hebben met de bekende plakkertjes, viltstiften en flaps onze indrukken gewisseld. En behoorlijk gediscussieerd. Er is best een “sense of urgency” onder bestuurders en uitvoerders: willen we de slag naar preventie maken zijn onorthodoxe maatregelen noodzakelijk. In de bus terug werd alles nog eens op een rij gezet. De werkende factoren in het model van Gesundes Kinzigtal, die we kunnen benutten in de Achterhoek werden op een rijtje gezet. Zoals daar zijn:
Werken vanuit de behoefte van de inwoner, sterke overkoepelende organisatie met een sterk merk, lange termijn verbinding, vertrouwen, casemanager die de bevolking volgt, sterke data-analyse, concreet en afgebakend. Daar gaan we dus mee aan de gang.
Wat wel opviel is de schijnbare afwezigheid in dit model van de Gemeinde, de Kreis. En wat ook opviel is dat er weinig concrete aandacht leek te zijn voor de sociaaleconomische factoren van gezondheid of het ontbreken daarvan: laag inkomen, schulden, slechte woonomstandigheden, opleidingsniveau, life-events. We hebben regelmatig daarnaar gevraagd maar men zag deze factoren toch echt als een aparte verantwoordelijkheid van de overheid, de Charitas e.d.
Voordeel van zo’n tripje: inspiratie, discussie, verdieping, buiten de kaders durven denken. En wi’j hadden d’r mooi weer bi’j. Maar daar hebben we niet van kunnen genieten.