8 januari – Op dinsdag 7 januari was het eindelijk zover: de Raad werd geïnformeerd over de Regionale EnergieStrategie (RES). De heer Frank Deunk, programmaleider RES Achterhoek, kwam naar Aalten om ons bij te praten. Met de RES moeten de thema’s ‘Elektriciteit’ en ‘Warmte gebouwde omgeving’ uit het landelijke klimaatakkoord worden ingevuld. Nederland is daartoe opgedeeld in 30 RES-regio’s (zie kaartje): tesamen moeten die 35 TWh duurzame energie op land gaan realiseren. In de Achterhoek ligt de nadruk op de opwekking van duurzame energie door mn zon en wind. Centrale warmtebronnen voor de gebouwde omgeving zijn hier vrijwel niet (restwarmte uit de industrie) of niet (geothermie) beschikbaar.
Dhr. Deunk vertelde over de achtergronden, doel, opzet, en planning van de RES.
Het was om meerdere redenen een teleurstellende bijeenkomst.
– Al in 2017 was er het Programma Regionale Energiestrategieën, een samenwerking tussen de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het IPO, de Unie van Waterschappen en ministeries. De formele start voor de huidige 30 RES-sen lag in augustus 2018. Begin 2019 lag er voor de Achterhoek een eerste verkenning van opgave en mogelijkheden. In juni heeft een onderzoeksbureau er een degelijk rapport over afgeleverd vol met afwegingen en cijfers over energieverbruik en opwekopties. Nu pas worden wij geïnformeerd en slechts alleen heel algemeen over doel en opzet van de RES. Nul cijfers, nul inzicht in opgave en mogelijkheden. Andere regio’s hebben al een democratisch gelegitimeerde startnotitie, zijn al vergevorderd met participatietrajecten met inwoners en bedrijven of hebben de RES al vrijwel ingevuld.
– De Achterhoekse traagheid roept ernstige vragen op over het urgentiebesef in onze Regio. Vindt men de N18 soms belangrijker dan de energietransitie?
– Onze wethouder en duurzaamheidscoördinator waren op de hoogte van alle ontwikkelingen en stukken m.b.t. RES Achterhoek. Konden zij intern in de Regio niet harder aan het proces trekken en onze raad eerder informeren.?
– Draagvlak in de samenleving is cruciaal bij zo’n ingrijpend iets als de energietransitie. Door de inmiddels zelf gecreëerde tijdsdruk – de RES-01 dient in al juni ingeleverd te worden – is er in de Achterhoek geen tijd meer voor het betrekken van de inwoners. Zo organiseer je zelf de weerstand.
– Natuurlijk liggen er relaties tussen het Akkoord van Groenlo, de RES en de komende warmtetransitieplannen. Het maakt voor de benodigde opwek van duurzame energie nogal wat uit hoeveel energie er bespaard wordt door isolatie en hoeveel gas er vervangen gaat worden door stroom (warmtepompen/ IR-verwarming). Helaas kon hierin geen (cijfermatig) inzicht in verschaft worden; de inleider ‘gaat slechts over het proces’.
– Over een breed vlak blijkt nog een gebrek aan urgentiebesef en actuele besluiten en ontwikkelingen door uitlatingen als: zet die windmolens maar op zee, bouw maar kerncentrales of zet in op waterstof. Daarom is het zo belangrijk dat de raad op de hoogte gehouden wordt van de in gang gezette ontwikkelingen.
Vervolg
De komende maanden wordt de concept RES aan de gemeenteraden in de Achterhoek voorgelegd. Veel ruimte voor aanpassingen zal er echter niet meer zijn gezien de tijdsdruk.
Als alle regio’s hun RES.01 centraal hebben ingeleverd, gaat het Planbureau voor de Leefomgeving het geheel beoordelen en doorrekenen. Wanneer de totale opwek van duurzame energie uit de regionale strategieen niet optelt tot de benodigde 35 TWh krijgen de regio’s nog een kans om extra windmolens of zonneparken te plannen. Als het dan nog niet genoeg is kan de Minister deze gaan opleggen aan gemeenten.
De RES.01 is dus te beschouwen als een concept RES. In de Achterhoek is het de bedoeling dat de samenleving daarna nauw wordt betrokken in het definitief maken van dit concept. PP zal dit proces strak volgen en u ook tussendoor informeren over de stand van zaken. Energietransitie is te belangrijk en ingrijpend om het alleen aan de regio-politiek over te laten.