5 september – Donderdagmorgen was de wekelijkse persconferentie van het college op een bijzondere plek. Voor de presentatie van de resultaten van het project “Aandacht werkt” waren de media en de wethouders neergestreken bij het Leerwerkcentrum van Laborijn aan de Nijverheidsweg. Manager Jeroen Spruijt en projectleider Marjolein Molenaar van Laborijn lichtten het verloop van dit bijzondere project toe. In september 2018 werd begonnen met het ontmoeten van 270 mensen die al lang in een uitkering zitten. Ze werden gevraagd een vragenlijst in te vullen en op gesprek te komen. Daar werd hen gevraagd wat hun verwachtingen, wensen, dromen zijn ten aanzien van participatie in de samenleving: vrijwilligerswerk, mantelzorg, leren, werken. Niet iedereen vond die aandacht leuk. Maar velen waren positief verrast dat hen gevraagd werd wat hun eigen ideeën over hun toekomst zijn. Vervolgens werden er stappen gezet in de richting van mogelijk werk. Want de participatiewet stelt dat van iedereen verwacht wordt naar vermogen te participeren en te voorzien in het eigen inkomen. Voor veel mensen is dat een brug te ver. Er is eerst training, scholing, werkervaring nodig. Sommige mensen kunnen vanwege hun beperkingen nooit volledig 40 uur per week een 100% prestatie leveren. Maar van iedereen kan naar vermogen gevraagd mee te doen. En dan moet er natuurlijk voldoende geschikt werk zijn. De vacatures passen vaak niet, de eisen te pittig, het tempo te hoog. Vaak heeft de arbeidsmarkt dus een afstand tot deze doelgroep. Bedrijven in de gemeente Aalten die deze doelgroep ondanks hun beperking toch een kans willen geven, past een compliment. Het project dat duurde tot de eerste maanden van 2020 kende verrassende resultaten. Allereerst voor de mensen zelf. Veel mensen leerden iets, haalden een diploma, deden werkervaring op en weten hoe ze moeten solliciteren. En bij veel mensen lukte het: er was werk voor hen. Anderen gingen eerst vrijwilligerswerk doen. Weer andere hadden eerst een zorgtraject (bijv. dagbesteding) nodig om hun leven op orde te krijgen. Maar ook voor Aaltense instellingen, organisaties en bedrijven. Ze kregen gemotiveerde stagiaires, leer-werkplekken en medewerkers. Natuurlijk ging niet alles goed. Soms is de stapeling van problemen zo groot dat mensen een stapje terug moeten doen. In het verslag staan drie persoonlijke verhalen beschreven van mensen die soms tegen de stroom in stappen maakten, soms weer terugvielen, maar ook een baan vonden en hun droom na kunnen jagen.
Extra inspanning Aalten
De gemeente Aalten wilde graag weten welke kansen de mensen die wat langer een uitkering hebben, nog hebben. Vandaar dat er extra coaches, re-integratieconsulenten, screeners en begeleiders werden aangetrokken om die 270 mensen te begeleiden. Daarvoor tastte de gemeente ook extra in de buidel. Dus dit werk werd gedaan bovenop het normale werk van Laborijn.
Voor de cijferaars. Toen het project begon en de selectie van mensen die al wat langer in de uitkering zaten plaatsvond waren er in de gemeente Aalten 346 huishoudens die een participatiewet-uitkering hadden. (Bijstand). Dat betrof 406 personen. Van deze 406 personen werden 270 mensen uitgenodigd aan dit project mee te doen omdat ze al langer dan een jaar in de uitkering zaten en niet actief bezig waren met een traject. 108 mensen van deze 270 zaten halverwege 2020 niet meer in de uitkering. Omdat ze verhuisden, pensioen kregen, terug naar school gingen, gingen samenwonen. 38 van hen kregen een echte baan. 162 mensen hebben (nog wel) een uitkering, maar het grootste deel is actief in de samenleving: 17 verrichten parttime werk, 53 mensen zijn nog aan het leren, werkervaring opdoen of stagelopen. Plm. 100 deelnemers blijven nog een tijdje aangewezen op zorg of een participatietraject naast hun uitkering (veelal vrijwilligerswerk). Bedacht moet worden dat de geselecteerde groep een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt had (en soms heeft) en niet zelden kampt met allerlei beperkingen.
Nog meer cijfers: Waren er halverwege 2018 in Aalten nog 346 huishoudens afhankelijk van een participatiewet-uitkering, per 1 januari 2020 was dit gedaald tot 278. In het voorjaar brak de coronacrisis uit. Je zou verwachten dat het beroep op bijstand toe zou nemen; dat gebeurde ook wel, maar mensen “stroomden” ook wel weer uit de uitkering. In de periode januari t/m augustus kregen 45 huishoudens (opnieuw) een uitkering. In diezelfde periode verlieten ook 45 mensen de uitkering zodat per eind augustus de stand weer 278 huishoudens voor de gemeente Aalten is. Het gaat dan om 327 personen. Dat is behoorlijk laag voor Nederlandse begrippen. Omgerekend ligt dit op 15 personen per 1000 inwoners van 18 jaar en ouder; in heel Nederland ligt dit maar liefst op het dubbele.
Het eindverslag werd aangeboden aan wethouder Joop Wikkerink, die zich content en trots toonde met de resultaten. “Dit is een zeer moeilijke doelgroep, natuurlijk ging ook niet alles goed, maar het belangrijkste is dat bewezen is dat aandacht werkt”. Desgevraagd gaf hij aan dat deze aanpak vele malen beter uitwerkt voor mensen dan de beruchte bloemenvouwerstrajecten van enkele jaren geleden. Daar moesten mensen met behoud van hun uitkering gewoon een hele week productief werk verrichten (het vouwen van kunstbloemen), waar normaal een CAO-loon voor betaald dient te worden.
Op RTV-Slingeland verscheen een reportage van deze presentatie.