Begroting 2021
Deze week stond helemaal in het teken van de “begrotingsbehandeling”. Natuurlijk i.v.m. corona allemaal anders. Maar iedereen probeerde het beste ervan te maken. Vorige week hadden we antwoorden op de “beleidsvragen” van de fracties al beantwoord. We wisten als college dus al zo’n beetje welke punten voor de diverse fracties van belang zijn. Op vrijdag werden de onderwerpen van de moties aangekondigd en gingen de fracties op zoek naar steun. Maandagmorgen kwamen die moties binnen en ook de bijdragen van de fracties in de eerste termijn. Elke fractie mocht maximaal 7 minuten een oordeel geven over de begroting en het beleid voor de komende jaren (de zgn. algemene beschouwingen) en die teksten werden van te voren verspreid. Dus daar konden we ons op voorbereiden. Tijdens de vergadering van dinsdag lazen eerst alle fracties hun bijdragen voor, daarna kon er per fractie gereageerd worden op de bijdragen van anderen en de moties. Om plm. 21.0 uur was het de beurt aan het College om te reageren op al hetgeen gezegd was en de moties die waren aangekondigd. Het grote onderwerp dit jaar is natuurlijk het “sociaal domein” en dan vooral de noodzakelijke ombuigingen in beleid en budget in bijv. de WMO en de Jeugdzorg. College-wethouder Hans te Lindert en ik hadden ons terdege voorbereid en gingen er eens goed voor zitten om een analyse te geven plùs de richting van de oplossingen aan te geven zoals het volgens ons, het college zou moeten.
Voor een goed begrip neem ik hier de hele tekst op. Dat is best een lang stuk. Maar als je iets van het ingewikkelde sociaal domein wilt begrijpen is studie, lezen en afwegen heel erg nodig. Oneliners, populistische kretologie en borreltafelpraat zijn zeker niet helpend bij een oplossing in dit beleidsveld. Dus hierbij de tekst:
Kwetsbaarheid, veerkracht en locale coalities
“Op 1 december heb ik een digitale themabijeenkomst belegd. Samen met bestuurders uit zorg, onderwijs, sociaal werk. En samen met Hans Boutelier. Wetenschappelijk directeur Verweij-Jonkerinstituut. En redacteur van het rapport “de sociale gevolgen van de coronacrisis.”.Wij gaan dan drie dingen uit dat rapport dat is aangeboden aan het kabinet, voor onze gemeente na:
-de kwetsbaarheid van onze inwoners.
-de veerkracht van lokale coalities
-de verbeeldingskracht bij inwoners, bedrijven en groepen in onze samenleving.
Steun vanuit de raad aan kwetsbare groepen
Ik ben heel erg blij dat in bijna alle bijdragen van deze avond iets van deze drie dingen doorklinkt.
U toont empathie en zorg voor de kwetsbare inwoners. “De zorg moet op een verantwoord en acceptabel niveau blijven”zegt de heer Smit namens CDA. “”Er moet niet bezuinigd worden op de ondersteuning van die leden van de Aaltens bevolking die die ondersteuning ook daadwerkelijk nodig hebben”(HMV). Het college kan dit alleen maar onderschrijven en u blijft hiermee ook trouw aan uw raadsprogramma, ook in moeilijke tijden.
Verschillende fracties zijn trots op de veerkracht en de rol van lokale coalities in de corona-tijd en willen ze ook verder blijvend ondersteunen. Bijvoorbeeld de PP vraagt om steun voor organisaties die juist vanwege de corona met creatieve nieuwe ideeën komen. In de antwoorden op de beleidsvragen hebben wij hierover een positieve houding ingenomen. GB, D66 en ChristenUnie wijzen op de noodzakelijk bestrijding van de eenzaamheid. Hier kom ik straks positief op terug.
U roemt ook de verbeeldingskracht die blijkt uit mooie initiatieven van onze ondernemers, verenigingen en organisaties.
Die zorg voor onze kwetsbaren, de trots op de lokale veerkracht en de bewondering voor onze organisaties en ondernemers van uw raad stimuleert ons enorm om onder deze moeilijke omstandigheden voluit gaan voor ons thema: daadkrachtig, duurzaam en vooral dichtbij.
Veerkracht en verbeeldingskracht
Dat zijn twee termen die wij heel erg vinden passen bij ons transformatieplan sociaal domein. Ingezet door de omgekeerde verordening “zo persoonlijk mogelijk” ligt er een transformatieplan dat verbeeldingskracht uitstraalt en enorme veerkracht vraagt van onze mensen. Op 30 juni en 22 oktober hebben wij u uitgelegd dat wij onder hele moeilijke omstandigheden van heel ver kwamen om de supertanker van ons sociaal domein enige graden te verleggen. Wij geloven in de uitgangspunten van de transformatie: normalisering, preventie, samenwerking, investeren in de sociale basis. Dat vergt veerkracht en verbeeldingskracht van onze medewerkers. En die is er volop. Of het nu gaat om het nieuwe beleidskader huishoudelijke hulp, of het nu gaat om een grondige analyse van de 10 zwaarste casussen in zowel jeugd als wmo om daarvan te leren en anders te gaan werken. Of het nu gaat om tevreden klanten die dezelfde dag al een servicebezoek krijgen voor hun rolstoel, in plaats van vier dagen wachten. Nog een voorbeeld.
Inwoner komt bij de gemeente voor huishoudelijke ondersteuning en scootmobiel. Een consulent WMO gaat met fysio op huisbezoek. Daaruit blijkt dat inwoner zelf fysio onlangs heeft afgezegd die hij eigenlijk nodig heeft om conditie te verbeteren. De inzet van HO en scootmobiel werkt hiermee extra derevaliderend. Andere blik: samen met fysio plan bepalen. Wat is haalbaar om zelf te doen en wat niet (bijv. HO wel zelf en scootmobiel om wel te kunnen blijven meedoen). Resultaat inwoner meer conditie en meer zelfstandig. Minder beroep op WMO
Even ons werk laten doen….
Dit vinden we mooi. Hier doen we het voor. Ik ben ontzettend trots op deze mensen die onder zulke moeilijke omstandigheden de uitdaging aan gaan om anders te denken, werken en doen. Steeds vanuit de bedoeling en de inwoner. Maar ook kostenbewust en taakvolwassen. Ik hoop dat ik ook namens uw hele raad de dank en de waardering mag overbrengen naar deze mensen in de frontlijn. Zij hebben een immens moeilijke taak om empathie en zorg te koppelen aan realisme en rechtvaardigheid. Dat brengt mij tot de volgende oproep. We hebben een plan, we geloven in de richting, we hebben een dashboard toegezegd. Laat, ons, onze afdelingsleiding en onze mensen op de werkvloer nu eens even hun werk doen. Steun ze in woord en daad. Verbind ook in uw volks vertegenwoordigende rol mensen en groepen met elkaar. Op die manier bouwen we een samenleving op die omziet naar elkaar.
Moeilijke omstandigheden
En natuurlijk hebben we dan moeilijke omstandigheden. De heer Uland (PP) somt ze op: corona., uitgestelde zorgvraag, moeilijke contacten, Te weinig geld van het rijk: door GB zelfs een ordinaire bezuiniging genoemd. Daarom hebben wij als college ook gekozen om de strijd aan te gaan, om naar voren te kijken, ook om een beroep op solidariteit in onze samenleving te doen. Dat is ook de solidariteit die GB bedoelt: als je het zelf kunt betalen is dat ook logisch. En dan doe je geen beroep op de overheid.
Hoe gaan we die uitdagingen te lijf?
Wij willen die uitdagingen te lijf vanuit vier principes:
1.Wij blijven via de legale kanalen aandringen op meer geld bij het Rijk voor onze taken in het sociaal domein.
2.Wij doen een groot beroep op onze eigen uitvoeringsorganisatie: omgekeerd denken, anders doen, efficiënter werken.
3.Wij vragen van onze inwoners die hulp en ondersteuning nodig hebben een offer. Niet alles kan. Soms krijg je hulp in een andere vorm. Soms vragen we om het zelf te regelen en te betalen.
4.Wij vragen van de inwoners met een eigen huis een solidariteitsbijdrage in de vorm van een kleine extra verhoging van de ozb. Natuurlijk is dat moeilijk voor onze coalitiepartners. Maar het is nodig om de hulp en ondersteuning die nodig is en nog steeds nodiger wordt te kunnen betalen.
En ja, misschien moeten we net zoals PP voorstelt wel een vijfde pijler hieraan toevoegen. Misschien moeten we wel nieuwe vormen van ondersteuning invoeren of maatwerkvoorzieningen alleen beschikbaar stellen voor mensen die het niet kunnen betalen. Zoals in Oldenzaal, Stadskanaal of Montferland. En bestuurlijk ongehoorzaam zijn. Ik heb een groepje gevormd met o.a. Oldenzaal en Twenterand om te kijken welk antwoord wij nu kunnen geven op de botte weigering van de minister om iets aan het abonnementstarief te doen. Uiteraard wordt u daarvan op de hoogte gehouden
Transparantie over transformatie
Wij hebben u geïnformeerd in informatieavonden, de commissie sociaal domein, de voor- en najaarsnota; we hebben u een dashboard toegezegd waarop knoppen waaraan we kunnen draaien. We houden u op de hoogte van de regionale inkoop. We zijn op de goede weg met de samenwerking en partnerschap met de aanbieders. Daarover willen wij blijven informeren en bijpraten ook al is het vaak pure uitvoering. Zeker in de werkgroep Sociaal Domein praten we ook graag over uw ideeën, voorstellen en ervaringen. Bevraag ons, discussieer met ons, denk mee voor een beter sociaal domein. We rapporteren over de koers van het transformatieplan en “best professional guess’ en de afwijkingen die er positief of negatief sowieso zullen komen. We hebben u uitgelegd waarom.
En ja,heer vd Graaff, aan het eind van de dag presenteren we de cijfers als één getal voor het sociaal domein. Al jaren. Maar u kunt altijd via de informatiecyclus terugvinden wat wij aan het doen zijn. En dan kom ik bij de motie 4.g van D66, CU en GB over de p&c cyclus sociaal domein. Misschien hebben wij ons op 22 oktober onduidelijk uitgedrukt. Misschien is het wat ondergesneeuwd in de vele informatie. Maar dit wat u vraagt hebben wij u toegezegd. Ook gezien ik hiervoor gezegd heb verzoek ik u deze motie in te trekken. Het is jammer dat het college maar één termijn heeft, dan moet ik nu ook meteen meteen tweede opmerking komen. Als u onze toezegging niet genoeg vindt en u handhaaft deze motie, dan willen wij als college deze motie ontraden. Vooral de overwegingen, constateringen kloppen niet en stralen wantrouwen uit naar dit college, deze twee wethouders en hun medewerkers die hun stinkende best doen de supertanker op koers te brengen.
Over Laborijn en de Participatiewet
Participatie in de zin van meedoen hoort ook bij het sociaal domein. En u snapt dat als het om Laborijn gaat u hier een apetrotse wethouder en DB-lid zit zit. De crisissfeer die ik in 2018 aantrof met als triest hoogtepunt het Berenschotrapport en het vertrek van Oude IJssel streek is in een record tempo bijgedraaid. Stijgende lijn in klant-tevredenheid, betere medewerkerstevredenheid, verbluffende resultaten in deze tijd een laagterecord aan bijstand klanten. Er is weer ruimte voor inhoud, innovatie en aandacht voor de menselijke maat. Ook voor die mensen die altijd deels afhankelijk zullen blijven van steun van de overheid. Precies zoal de fractie van PP in de beleidsvragen aanstipt gaan we aan de gang met parttimewerk, armoedeval, nieuwe methoden voor inburgeraars onder de nieuwe wet en wat mij betreft ook met life-coaches voor de drop-outs en voortijdig schoolverlaters. En natuurlijk de nieuwe aandacht die we gaan schenken aan de slachtoffers van de coronacrisis onder kleine ondernemers en zzp-. Samen met onze horeca, onze IKAD en Uitdaging proberen we hen richting opdrachten of werk te begeleiden. En nog trotser word ik, heer Wijbrans van HMV, als ik de positieve cijfers tot nu toe mag doorgeven. Een overschot op de uitkeringsgelden die we van het rijk krijgen, een prima bedrijfsresultaat met winst voor het Wsw-gedeelte en een soepele uittreding van Oude IJsselstreek. Maar het mooiste natuurlijk de mensen die weer aan het werk komen en daar hun zinvol bestaan mede aan ontlenen.
Actieplan tegen eenzaamheid
Over coronaslachtoffers gesproken. CU, D66 en GB pleiten voor een actieplan tegen de eenzaamheid onder jongeren en ouderen. Zoals in die motie staat doen wij al heel veel, ook met inschakeling van welzijnsorganisaties, ouderenbonden, acties van Figulus, corona-Aalten Dinxperlo- inloopvoorzieningen, sportpark zuid, onze verenigingen; bijna te veel om op te noemen. We ondersteunen mantelzorgers (ook jongeren, 10 november is het dag van de mantelzorger); we zijn dementievriendelijke gemeente, hebben de stoot gegeven tot ontmoetingsgroepen voor mensen met een ggz-achtergrond. Ik kan nog wel even doorgaan. In regionaal verband zijn we aan het kijken of we kunnen aansluiten bij een actie van het ministerie “Een tegen eenzaamheid” om zo ook de structurele oorzaken meer te belichten en aan te pakken. Wij willen deze motie overnemen omdat dit actieplan – de vorm een beetje afhankelijk van de steun van het ministerie- toch al in de planning zat. Ook natuurlijk past in ons streven naar preventie. Wel met twee kanttekeningen: laten we in de werkgroep sociaal domein èn met bijv. de sociale raad en het platform ouderen bespreken wat zo’n actieplan inhoudt. En twee: als u vindt dat dit incidenteel of structureel capaciteit kost op de afdeling dat u dan ook gaat aangeven waar het minder moet. Ik heb u proberen te schetsen dat het op dit moment werkelijk alle hens aan dek van de supertanker is, even een actieplan erbij doen heeft gevolgen
Samenvattend:
1.Het college verzoekt de indieners D66, CU en GB gemotiveerd hun motie transitieplan in te trekken, omdat dit is toegezegd. Anders wordt deze ontraden.
2.Het college neemt de motie actieplan eenzaamheid over met die restrictie dat we samen met het veld deze nader invullen en extra capaciteit gecompenseerd wordt.
Hoe verder?
Dit verhaal duurde 12 minuten. Collega-wethouder Hans te Lindert ging in vooral op de situatie rond de Jeugdwet. Hij gaf aan hoe de “wedstrijd verloopt”. Ook 11 minuten. We hoopten met deze uitgebreide toelichtingen de raad overtuigd te hebben dat we goed bezig zijn met de vernieuwing en transformatie in het sociaal domein. En dat lukte. De motie van D66, ChristenUnie en Gemeentebelangen die naar ons idee iets vroeg wat al toegezegd was, werd ingetrokken. De motie voor een actieplan tegen eenzaamheid werd unaniem aangenomen en door mij overgenomen. De begroting werd met 21-0 aangenomen. Toen was het 24.00 uur.
Dag van de Mantelzorg: 10 november
Zeker in deze corona-tijd hebben mantelzorgers het zwaar. Normaal organiseerden we samen met VIT (Vrijwillige Intensieve Thuiszorg) een paar leuke ontspanningsactivitieten. Zo mocht ik zelf altijd aanschuiven bij de door VIT georganiseerde lunches en diners. Altijd leuke ontmoetingen en gesprekken. Met jongeren is de VIT begin dit jaar voor de eerste keer een middagje in het Graafschap-stadion geweest. Compleet met ontmoetingen met spelers. Onvergetelijk voor hen. Dat kan dit jaar allemaal niet meer. Dus nu moeten we het doen met de media. Woensdagavond namen we met alle wethouders Zorg in de gemeente Achterhoek een “hart onder de riem”-filmpje op. Komt dinsdag op de sociale media.
Met een mooi artikel in Aalten Vooruit over Alexander van der Graaff, een advertentie in de Aalten Actueel en twee filmpjes over “respijtzorg” hoop ik dat het belang van vroegtijdig aan de bel trekken als je mantelzorgondersteuning nodig hebt, duidelijk is gemaakt.
Thematafel “De gezondste regio”
Donderdag was het weer “Achterhoekdag”, dat wil zeggen de verschillende thematafels komen bij elkaar. ’s Morgens de thematafel “De gezondste regio”. Dit is een hele mooie thematafel met ook altijd een hoge opkomst van zorgpartijen, onderzoeksorganisatie en gemeenten. Er zit veel kennis van de gezondheidswereld en we zijn het behoorlijk eens welke richting het op moet. Kort gezegd: van behandeling naar preventie. En dat is nog wel eens tegen het zere been: want zorgpartijen worden vaak “afgerekend” op “behandelingen”en de gemeenten mogen vooral “preventie” betalen. Vandaar dat we donderdag het principe besluit genomen hebben om hier wat aan te doen. Een nieuw regionaal financieringsmodel is het “kavelmodel”. Je probeert daarbij in kleinere kavels (gericht op een activiteit, een bevolkingsgroep, een wijk) ze preventie en de zorg te organiseren. Eigenlijk wordt dan het geld in een grote pot gedaan en daarmee van preventie tot behandeling vergoed. Dat zal een kwestie van lange adem worden (men denkt zo’n jaar of 7-8), maar met zo’n systeem bereik je dat mensen lager positief gezond leven.
Thematafel Onderwijs en arbeidsmarkt.
Tijdens deze thematafel was er een uitgebreide presentatie van UWV over de arbeidsmarkt, werkloosheid en “tekort”beroepen alles in relatie tot corona. Hier werd het eerdere beeld bevestigd dat het aantal mensen in de WW vanwege corona meeviel, dat er nog steeds (bijv. bouw) mensen gevraagd en geplaatst kunnen worden en dat we langzamerhand toch ook kunnen inzetten op: een leven lang leren, collegiaal in- en doorlenen, en om- en bijscholing. Deze drie dingen zijn nodig om de arbeidsmarkt aan de gang te houden ook in coronatijden. Ben er wel trots op dat door de gemeente Aalten ingebrachte projecten “Fonds voor talent Ontwikkeling, collegiaal doorlenen “Maqqie” en de stimulering van sociale ondernemingen in “Move2Social “ echt van de grond gaan komen.
What do you want to do ?