Deze week vertel ik iets over het gesprek met staatsecretaris Blokhuis over de financiering van preventie. En een gesprek over de 1200 arbeidsmigranten (per dag) in de Achterhoek. Daarnaast veel over de verbetering van de bijstand, de participatiewet. We doen kleine stapjes via Laborijn. Een aantal onderzoeken, rapporten maar vooral verhalen van ervaringsdeskundigen geven aan hoe nodig dit allemaal is. Want zeker in de sociale zekerheid zitten we vaak klem tussen “balie en beleid”.
Vrijdag 19 februari
Gesprek over financiering preventie met staatssecretaris
Ik grijp nog even terug op de vorige week. In Progressief Nieuws van vorige week schreef ik al een stukje over de bijeenkomst die ik als voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg sociaal domein georganiseerd had over het SCP-onderzoek “Sociaal Domein op koers”. Die middag ging het verder met nadenken over de toekomst. Samen met 6 andere wethouders schoof ik aan aan de digitale tafel van Paul Blokhuis, staatssecretaris. We bespraken samen met ambtenaren en adviseurs hoe de kosten van preventie-activiteiten beter vergoed kunnen worden aan degenen die ze ook maakt.
Zoals bekend is preventie hèt sleutelwoord voor een gezond en gelukkig leven voor onze inwoners. Er zijn verschillende preventieactiviteiten, hier en daar een beetje versnipperd. Soms gemeenten, soms GGD, soms huisartsen, soms fysiotherapeuten, soms (sportverenigingen) doen aan preventie. Een ding wat zeker is dat preventie gezondheidswinst oplevert. En die gezondheidswinst vertaalt zich ook in minder gezondheidskosten. En dat is weer gunstig voor de zorgverzekeraars.
Maar de kosten worden juist op lokaal niveau door o. a. gemeenten gemaakt. Dat heeft de staatssecretaris ook in de gaten en dus heeft hij een advies laten maken hoe je dat zou kunnen veranderen. Dat kan niet anders door vanuit de centrale overheid geld beschikbaar te stellen. Hoe doe je dat dan? Via de gemeenten natuurlijk. Maar moet dat dan via het gemeentefonds (met het gevaar dat sommige gemeenten hier andere dingen voor doen), via een specifieke uitkering, via een regionaal fonds. Er was een lichte meerderheid onder de wethouders om in elk geval de coördinatie en de interventies uit elkaar te halen. Coördinatie kan dan bijv. via de gemeenten bij de GGD’s en de activiteiten/interventies via fondsen e.d. Ik heb erg gepleit voor ruimte en innovatie: bijvoorbeeld via een regionaal fonds waar ook anderen in kunnen storten (zorgverzekeraars, provincie).
Hiermee zijn wij bezig in de Achterhoek via Achterhoek Gezond. En ook gepleit voor niet te veel te rommelen aan de regio-indeling. Achterhoek is een overzichtelijke regio, daar moet je niet teveel in rommelen. Op 1 april praten we verder. Uitwerking volgend kabinet.
Maandag
Arbeidsmigranten
Vanuit de thematafel “Onderwijs en Arbeidsmarkt” verken ik samen met de vertegenwoordiger van de FNV de situatie van de arbeidsmigranten in de Achterhoek. Daarvoor voeren we gesprekken met o.a. de provincie en uitzendbureau’s. Het is een actueel thema, waarbij het lastig gevonden wordt het “eigenaarschap” te benoemen. Maandag hadden we een gesprek met twee grote Achterhoekse uitzendbureaus, waarvan er één veel werknemers uit Polen bemiddelt. Beide zijn lid van de ABU. Dat is de bond van uitzendbureaus. Vorige maand heeft de ABU een “code” opgesteld hoe de leden van deze organisatie om moeten gaan met arbeidsmigranten.
Een van onze gesprekspartners gaf aan dat het bureau al 17 jaar met werknemers vanuit Polen werkt en dat zij juist vanuit hun praktijk hebben aangedrongen op zo’n code. Een van de mooie dingen is in elk geval dat wonen en werken als aparte verantwoordelijkheid wordt gezien. Zij schatten het aantal arbeidsmigranten op ongeveer 1200 werknemers per dag. En dan is het werkgebied Achterhoek iets groter dan de regio. Er zijn nog wel wat uitdagingen. Bijvoorbeeld er zijn goed opgeleide Polen die kunnen doorstromen naar hogere functies. Taal is dan een probleem.
Wanneer men besluit wat langer hier te blijven kont toch het punt van de inburgering om de hoek kijken. En natuurlijk blijft de huisvesting een grote uitdaging. Opvallend is dat veel arbeidsmigranten in Emmerik en omgeving wonen. Vanwege de beschikbaarheid van huizen, de regels en de lagere huren. Dus ook ligt er een grensoverschrijdende uitdaging. De interessante vraag is (voor de thematafel): kan de Achterhoekse economie zonder arbeidsmigranten en zo nee onder welke voorwaarden werken en wonen zij en wie is daar dan voor verantwoordelijk). Wordt vervolgd.
Meer weten? (hieronder een link naar het kenniscentrum Arbeidsmigranten).
Dinsdag
Impulsregeling parttime werken.
Tijdens de collegevergadering van dinsdag ging het college zonder discussie akkoord met de “impulsregeling parttime werken in de bijstand”. Ik vind het van belang om zoveel mogelijk mensen de kans te geven door werken in hun eigen bestaan te laten voorzien. Alle onderzoeken wijzen uit dat het hebben van werk bijdraagt aan een gezonder en gelukkiger leven, sociale contacten en netwerken en erbij horen. Twee dingen daarbij: dan moet dat wel “goed” werk zijn en “werken moet lonen”. Deze regeling gaat over dat laatste aspect. In de participatiewet zitten op dit moment 278 mensen. Voor een deel van deze mensen is de stap naar fulltime werk nu nog of misschien wel altijd te groot. Maar sommige zouden prima uit de voeten kunnen met parttime werk.
Bijvoorbeeld enkele uren per dag of enkele dagen/dagdelen per week. Ik kan me voorstellen dat iedereen dat een uitstekend idee vindt: laat mensen die nu in de uitkering zitten naar vermogen werken; misschien leidt dat tot volledig werk en vaarwel zeggen van de uitkering. Maar dan begint het. Dan zit de wet- en regelgeving ons nog behoorlijk in de weg. Normaal gesproken als je in de bijstand iets verdient wordt dat met je uitkering verrekend (afgetrokken) of een beetje mooier gezegd je verdiensten worden aangevuld met de uitkering. Maar omdat je deels inkomen, deels uitkering hebt lopen er toeslagen gevaar. Zodat je uiteindelijk netto minder overhoudt (zie hieronder ook het stukje “Als verrekening een beperking wordt”).
Wat kan dan wel? Je kunt het “zelfverdiende geld” tot een maximum van 200 euro in de maand “opsparen” en dit als premie per half jaar uitkeren. Dus dat betekent dat als iemand parttime werkt hij max. 200 euro per maand mag “sparen” en dat als premie uitgekeerd wordt na 6 maanden (€ 1200,– dus). Het is natuurlijk veel mooier als die verrekening/premiebetaling ook per maand kan plaatsvinden (werken moet lonen). Ik heb m’n lijntjes in Den Haag en bij de diverse belangenorganisaties ingeschakeld om dit te proberen. In de tussentijd is dit een klein stapje om voor mensen die (nog) niet fulltime aan de slag kunnen toch ook mee te doen. Natuurlijk geldt dit niet voor iedereen, maar we hopen dat dit voor een deel van onze inwoners soelaas biedt. Het blijft vooral van belang om heldere voorlichting en begeleiding te geven. In mijn volgende podcast “De Bedoeling” ga ik verder in op verbeteringen in de bijstand.
Zie ook artikel in Binnenland Bestuur van vrijdag 26 februari:
Dinsdag
Raad: ziekenhuis en coronasteun.
Die avond was er een digitale raadsvergadering. Dat blijft toch behoorlijk behelpen. Je mist enorm de interactie van een live-bijeenkomst. Ik kreeg twee vragen vanuit de actualiteit. De fractie van de ChristenUnie wilde weten hoe het nu staat met de ziekenhuisdiscussie en de rol van colleges e.d. Ik heb aangegeven dat ik trots ben op de regiovisie gezondheid (incl. regiobeeld en regionaal preventieakkoord) waar duidelijk in staat wat er in de Achterhoek moet gebeuren voor een dekkend zorglandschap van goede kwaliteit. De klankbordgroep met burgemeesters en de voorzitter van de thematafel de gezondste regio volgt het proces met de door het ministerie aangewezen verkenner (Dhr. Daniels). Terugkoppeling vindt plaats via portefeuilehouderoverleg en thematafel en zo ook naar colleges en raden. Wij hebben er als college geen behoefte aan om dat proces met standpunten of perspublicaties te doorkruisen.
Een andere vraag ging over de 200miljoen die door het kabinet in het vooruitzicht gesteld is om extra aandacht te besteden aan bijv. kwetsbare jeugd en ouderen vanwege corona. D66 wilde weten of wij daar ook voor in aanmerking komen, voor hoeveel en of we bestaande organisaties op gebied van sport en jongerenwerk daarbij zouden betrekken. Deze regeling is wel weer een beetje een Haagse coronaregeling. Hij wordt aangekondigd, maar de uitwerking moet nog nog volgen. Reken je niet rijk is dan altijd mijn eerste reactie. Van 200 miljoen gaat 50 miljoen naar landelijke projecten. De overblijvende 150 wordt verdeeld over gemeenten: hoe, hoeveel, en waarvoor is op dit moment onderwerp van overleg tussen VNG en Ministerie. Dat duurt nog drie weken. Inmiddels hebben wij hier onze organisatie en bijv. Figulus op scherp staan om al vast na te gaan welke activiteiten (die we al doen en dat is veel op dit gebied) we hiermee kunnen intensiveren of welke nieuwe activiteiten we samen met de bestaande infrastructuur kunnen opzetten.
Woensdag
Eerste bijeenkomst raadwerkgroep Duurzaamheid
Enkele raadsleden, ambtenaren en collega-wethouder Martin Veldhuizen en ik woonden de presentatie bij van bureau Overmorgen over de transitievisie warmte. In een indrukwekkende hoeveelheid sheets liet de presentator zien wat er allemaal al uitgezocht was om een keuze te maken voor wijken die als eerste in aanmerking komen voor alternatieven voor aardgasverwarming. Natuurlijk gaat het dan over techniek, over apparatuur, over investeringen en over de energierekening. Maar –en daarom schoof ik ook aan- het gaat ook zeker over (voorkomen van) Energie-armoede. Wat is dat? (citaat uit een TNO-rapport):
We spreken van energiearmoede wanneer een huishouden onvoldoende toegang heeft
tot energievoorzieningen in huis. Energiearmoede is vaak onderdeel van een vicieuze
cirkel van financiële problemen en lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten.
De energietransitie kan energiearmoede verergeren doordat huishoudens moeten
investeren in energiebesparing en duurzame technologie, zoals isolatie of
zonnepanelen. Weliswaar zijn er in het kader van het klimaat- en energiebeleid allerlei
regelingen die huishoudens ondersteunen bij investeringen in duurzame technologieën,
die op termijn kunnen leiden tot lagere energiekosten, maar juist voor veel huishoudens
die kampen met energiearmoede zijn er verschillende barrières om hier gebruik van te
maken. Als een deel van de huishoudens achterop raakt in de energietransitie kan dit
het maatschappelijk draagvlak voor de energietransitie ondermijnen. Omgekeerd geldt
dat het terugdringen van energiearmoede leidt tot een scala aan sociaaleconomische
voordelen én kan bijdragen aan het versnellen van de energietransitie. Het is dus erg
belangrijk dat er meer aandacht komt voor energiearmoede in het vormgeven van de
energietransitie.
Ook uit het kaartmateriaal en berekening van bureau Overmorgen bleek gelukkig dat men zeker in het afwegingskader handvatten biedt om rekening te houden met die energiearmoede.
Trouwens ook onze eigen inwoners hebben best ideeën hoe je die energiearmoede moet bestrijden en voorkomen. Zie hiervoor mijn vorige weblog en mijn Podcast “De Bedoeling” no. 7.
Donderdag
Interessant rapport over verrekening inkomsten.
Of het toeval is of niet, in dezelfde week dat wij met Laborijn besloten om een impuls te geven aan het parttime werken vanuit de bijstand, werd er in het bekende Pakhuis de Zwijger te Amsterdam een rapport gepresenteerd over de verrekening van inkomsten (uit werk) met de verschillende uitkeringen. Het is een vrij schokkend rapport. Vooral de verrekening met Wajong levert dikke problemen op. Maar ook het verrekenen van inkomsten met de Participatiewetuitkering is bijna onmogelijk. “Dan moet om een goede berekening te maken het loonstrookje op de 15e van de maand worden ingeleverd. Dat is er dan natuurlijk nog niet.” Of: “ je verdient de ene maand 400 euro en dat wordt verrekend in de volgende maand waarin je maar 100 euro verdient”. Gemeente Drechtsteden heeft een soort app ontwikkeld, die een zekere voorspellende waarde heeft voor het effect op bijv. toeslagen. Voor wie de tijd heeft raad ik aan dit filmpje uit Pakhuis de Zwijger te bekijken. Het duurt maar een uurtje. Ook het zeer innovatief opgezette onderzoek is zeer de moeite waard. (via de link)
Een boeiende en propvolle uitzending was het op 25 februari bij Pakhuis de Zwijger over verrekening van inkomsten. Onderzoekers hebben duidelijk gemaakt hoe nijpend de problemen zijn. Het gaat om ongeveer 60 procent van 220.000 mensen die werken en een uitkering hebben. Meer dan de helft ervaart financiële problemen en ruim 90 procent is onzeker, voelt stress en spanning door de ingewikkelde regelgeving. UWV, gemeente en Divosa erkenden de problemen en willen samen naar oplossingen zoeken. Tegelijkertijd schetste Amma Asante met onderzoeker Suzanne de Visser dat het roer om moet in Nederland. Wet- en regelgeving zijn niet te begrijpen. De regels staan centraal in plaats van de inkomenszekerheid. Er waren vele kijkers via livecast en zoom aanwezig.
Lees hier meer over de bijeenkomst.
Vrijdag
Laborijn
Vrijdagmorgen was er het dagelijks bestuur van Laborijn. De post bracht
tijdens de vergadering een brief van de gemeente Oude IJsselstreek. ‘s
Middags om half 5 stond in de regionale media dezelfde berichtgeving vanuit
de gemeente Oude IJsselstreek dat het college het niet eens is met de
berekende uittreedsom. De directeur van Laborijn is gemachtigd om de
afwikkeling verder vorm te geven, heeft daarvoor een opzet en bijbehorende
factuur gemaakt volgens de afgesproken verdelingsregels (juni 2020) en de
gemeente Oude IJsselstreek reageert daarop.
Overigens -en dat is prettig- heeft Laborijn in 2020 bijna nog nooit zo goed
gedraaid. Er is een positief saldo (financieel), maar wat veel belangrijker
is dat we in Aalten begin 2020 278 uitkeringen hadden en eind 2020, ondanks
de corona, ook precies 278! En 1 (ingetrokken) klacht in het vierde
kwartaal over bejegening! En met een paar mooie innovatieve projecten
(zie hierboven). Allemaal ook dankzij de inzet van management en personeel
onder moeilijke omstandigheden. Chapeau!
Podcast “De Bedoeling” no. 7:
Energiearmoede: op tijd aanpakken!
We spreken van energiearmoede wanneer een huishouden onvoldoende toegang heeft
tot energievoorzieningen in huis. Energiearmoede is vaak onderdeel van een vicieuze
cirkel van financiële problemen en lichamelijke en geestelijke gezondheidsklachten.
De energietransitie kan energiearmoede verergeren doordat huishoudens moeten
investeren in energiebesparing en duurzame technologie, zoals isolatie of
zonnepanelen.Hoe pakken we dat aan?
Dit is de 7e podcast. De vorige zijn allemaal te beluisteren via
Je kunt je ook abonneren via je favoriete podcastkanaal (bijv. Spotify); je ontvangt dan vanzelf een berichtje als er weer een nieuwe podcast gelanceerd wordt.
Klik hier voor het beluisteren van de Podcast
Meningenplatform
Je mag je aanmelden!
Zo’n beetje 1 x per 2 à 3 weken vraag ik een groep mensen in de gemeente om hun opvattingen over vooral het sociaal domein. De afgelopen week kwamen de antwoorden binnen over de eigen bijdrage in de WMO, vooral die voor de huishoudelijke hulp. Een 100% score voor een inkomensafhankelijke bijdrage!. Maar de juridische haalbaarheid, de wettelijke basis wordt door veel meedenkers in twijfel getrokken.
Wil je ook meedoen in het “meedenk-panel”? Stuur dan een mailtje naar j.wikkerink@aalten.nl
What do you want to do ?
New mail