Aalten, 19 augustus – Woensdagavond 18 augustus organiseerde de Progressieve Partij de laatste fietsexcursie van dit seizoen. Om 19.00 uur heette wethouder Joop Wikkerink zo’n 30 mensen welkom onder de “sheddaken” van de voormalige Stoomweverij Driessen aan de Hofstraat te Aalten. Hans Bulsink, oorspronkelijk afkomstig uit Lintelo, een van de directeuren van projectontwikkelaar TPN uit Den Bosch vertelde over de langdurige geschiedenis van de restauratie van dit pand. Dankzij vasthoudendheid van mensen met hart voor de textielhistorie, een rijks- en provinciale subsidie, bemoeienis van experts op het gebied van restauratie ontstond een prachtig complex. Opvallende details
De bezoekers kregen interessante historische details voorgeschoteld. Zo bestaat de constructie waarop de sheddaken rusten uit 3000 kg zware gietijzeren elementen. Roest deert deze dragers niet. Aan de buitenkant van het oorspronkelijke kantoorgebouw is een rijk gedetailleerde gevel te zien. Opgetrokken in Neo-renaissancestijl in 1893. Architect Gerard Beltman, oprichter van het oudste bureau in Nederland. De latere aanbouw (1933) in de stijl van de Nieuwe Haagse School (Hebly) is zeer bijzonder voor de Achterhoek. Hieruit blijkt dat de textiel een winstgevende bedrijfstak was voor de eigenaren, die aandacht besteedden aan hun gebouwen. Daarvan getuigt ook het prachtige houtsnijwerk (plafond) in de voormalige machinekamer (nu wachtkamer van dokterspraktijk de Weef). In 1937 stonden hier 200 weefgetouwen. In 1969 ging de fabriek failliet en kwamen 129 mensen op straat te staan. Daarna kende het pand een roerige geschiedenis van Staalkat, bedrijfsverzamelgebouw tot branden, leegstand, politieke besluiteloosheid. Nu is het een parel van het dorp. Een van de meefietsers herinnerde zich nog een bord op de gevel: “Koopt Nederlandsche waar, dan helpen wij elkaar”.
Van Dutch Button Works naar Spar en huurwoningen.
De fietstocht voerde de deelnemers naar Bredevoort naar het zeer recent o.a. door Heijnen gerestaureerd pand bekend als de knopenfabriek. Dankzij de medewerking van Bertil Navis en Jorik Wubbels van de SPAR konden de bezoekers een kijkje nemen in de supermarkt èn in één van de zeer recent opgeleverde huurwoningen. Vooral de winkel oogst bewondering, ook het “bazenhok” en de etalage met aan de buitenkant de geschiedenis van het pand in foto’s en tekst.
Parelmoeren knopen
Als een ware kofferbakverkoper vertelt archeozoöloog (“ik zoek naar botten”) Frits Laarman uit Bredevoort het knopenverhaal aan de hand van kistjes schelpen en materiaal. Ook oude foto’s gaan van hand tot hand. Men begon met maken van sjieke hoornen knopen voor kostuums voor de elite gemaakt uit buffelhoorn. Dat werd uit Zuid-Amerika gehaald en gelost op het station te Bredevoort. Alleen het massieve deel was geschikt, de holle hoorns werden gebruikt voor het maken van kammen e.d. Na de Tweede Wereldoorlog, toen Japan sancties kreeg opgelegd, schakelde men over op de productie van parelmoeren knopen uit de geïmporteerde schelpen vooral de Trochus Niloticus. Laarman toonde veel schelpen waar rondjes zijn uitgestanst. In de partijen schelpen zat ook veel onbruikbaar materiaal. Dat is gestort in de omgeving van Bredevoort. Zelfs het “bed” van de Kruiitorenstraat is gemaakt van schelpengruis. Als men dus in Bredevoort (wat nog steeds mogelijk is) stukken van schelpen vindt, is dat geen pre-historische bijzonderheid maar gewoon afval van de DBW.
Thuiswerk
Twee dochters van een van de bazen uit het bazenhok herinnerden zich nog het vele thuiswerk: knopen sorteren en op kaartjes naaien. Nadat de sancties tegen Japan werden opgeheven kon men niet meer concurreren, zelfs niet toen er polyester gebruikt werd. In 1976 ging het licht uit…Frits kreeg een dik applaus van de deelnemers die nog even bleven hangen onder het genot van een drankje van de Spar.
Joop Wikkerink, PP-wethouder: “Dit was een bijzonder mooie fietsexcursie, waarbij gewone (ex-) inwoners van Aalten het industrieel erfgoed toelichtten. Het is belangrijk dat dit erfgoed bewaard blijft en dat mensen hun nek uitsteken daarvoor. Als je weet welke geschiedenis deze panden hebben, ga je er vanzelf respectvol en voorzichtig mee om. En het is mooi dat er mensen zijn die deze verhalen deskundig en enthousiast doorvertellen zoals Hans en Frits” “Ik ben er ook trots op dat onze fractie ondanks veel tegenwind steeds gezocht heeft naar mogelijkheden voor behoud van deze panden en dat dat ook gelukt is”.