Hoe werkt de gemeenteraad – 4 (klik hier)

In de vorige artikelen is aangegeven hoe de gemeenteraad in elkaar zit, welke politieke achtergronden en stromingen  erin vertegenwoordigd kunnen zijn en  hoe burgemeester en wethouders in het bestuur verzeild raken. Dit keer iets over het werk wat wordt gedaan.

 

De hoofdlijnen die de raad uitzet, de besluiten die een college neemt moeten voorbereid maar ook uitgewerkt worden door de gemeentelijk medewerkers, de ambtenaren. Daar doen natuurlijk talloze flauwe grappen over de ronde; over het algemeen zijn het normaal hard werkende mensen met een passie voor de publieke zaak. Daarnaast zijn er ook medewerkers die bij het “bedrijf” gemeente werken: zij maaien bermen, legen kolken, geven paspoorten uit. Zou zo maar via een ander bedrijf kunnen.

Proces.

Hoe gaat het nou in z’n werk? Stel de raad heeft naar aanleiding van klachten van bewoners of omdat het  “in de planning” staat bedacht dat er iets aan een kruising, laten we zeggen de kruising bij het Kobus in Aalten moet worden gedaan. Dan gaat de afdeling Verkeer eens kijken wat er nu aan de hand is, welke klachten zijn er, er worden tellingen gedaan enzovoort: het probleem wordt in kaart gebracht. Vervolgens gaan de verkeersdeskundigen nadenken welke oplossingen er zijn. Die kunnen beperkt worden door het budget. Immers elk jaar stelt de Raad een begroting vast, waarbinnen de uitgaven gedaan worden. In dit geval staat deze uitgave niet in de begroting en moet er geld gezocht worden. Dat kan uit een reservepotje en men kan proberen subsidie bij bijv. de Provincie te krijgen.

 

Is het plan klaar dan wordt het inclusief financiering voorgelegd aan de portefeuillehouder (wethouder) die het verdedigt in de wekelijkse vergadering van het College.  Het is soms wel eens verwarrend dat er dan in de krant bijv. komt te staan “Plan Kobus goedgekeurd”.  Dat slaat dan op het Collegebesluit. Dan moet het dus nog besproken worden met bewoners, dan kan het dus nog aangepast worden. En tenslotte moet het nog door de raad. Als het College het plan prima vindt, komt er vaak een informatieronde met buurtbewoners en belanghebbenden. Mooiste is dan dat er ook wat “alternatieven” bij zijn, zodat de bewoners ook wat te kiezen hebben.  Als het plan besproken is met bewoners,wordt het soms aangepast hier en daar,en komt het terug in het College inclusief hoe het geld bij elkaar gesprokkeld moet worden.

 

Na dit stadium komt de raad in beeld. Als het College in zijn wekelijkse vergadering besluit dat dit voorstel het is, dan moeten de ambtenaren het klaar gaan maken voor behandeling in de gemeenteraad.  Dus tekeningen erbij, alternatieven laten zien, gespreksverslagen met de buurt erbij enz. Het hele pakketje papier wordt dan door de medewerkers (officieel door het College) “aangemeld” bij de griffie (soort secretariaat) van de raad. Deze zet het op de agenda van de agendacommissie met het voorstel om dit in een Rondetafelgesprek te behandelen. De agendacommissie (6 raadsleden, meestal de fractievoorzitters) bekijken of het voorstel “rijp is” om in de raad te bespreken. 

Dat gebeurt eerst in een Rondetafelgesprek. Daar gaat (een afvaardiging van) de raad het plan goed bekijken en informatie inwinnen bij de wethouder en bij de bewoners welke voor- en nadelen er zijn. De bewoners mogen ook tijdens zo’n gesprek meepraten en aan tafel hun zegje doen. Op het eind concludeert de voorzitter dat er voldoende informatie uitgewisseld is en dan kan het door naar de raadsvergadering. Niemand heeft dan nog een standpunt, maar wel informatie verzameld. In de tijd tussen het Ronde Tafelgesprek gaan de bewoners wel eens bij de fracties of raadsleden langs om hun punt nog eens te maken.

 

Zo’n twee weken na het Rondetafelgesprek (die worden doorgaans op dinsdag gevoerd) komt het punt op de raadsagenda. Daar zorgt de griffie weer voor. Tijdens de raadsvergadering (ook altijd op dinsdag, de derde van de maand) mag iedere fractie zijn zegje over het voorstel doen; daarbij wegen de meningen van de buurt ook mee of sommige fracties vinden het te veel geld of hebben andere ideeën. Het standpunt van een fractie wordt meestal bepaald in een fractiebijeenkomst die in die week daarvoor plaatsvindt.  Daar komen ook nog wel eens groepen of belanghebbenden hun zaak bepleiten. Meestal  vinden de coalitiepartijen het voorstel van hun wethouder prima.  En zijn de oppositiepartijen iets kritischer. Tijdens de raadsvergadering is het de bedoeling dat de raad onderling discussieert over de voors en tegens. De wethouder kan nog wat aanvullende informatie geven, maar verdedigt in de praktijk natuurlijk zijn voorstel. Dit heet de meningsvormende fase van de raadsvergadering. Men probeert elkaar te overtuigen van het eigen gelijk. Na twee of soms drie ronden discussie is het klaar en gaat de voorzitter (burgemeester) over tot de besluitvormende fase: de stemming. Wie is voor, wie is tegen (meer smaken zijn er niet). Soms wordt er een wijziging voorgesteld. Dat heet een amendement. Daarover wordt eerst gestemd, dan het hele voorstel.

 

Zo, nu kan het plan weer terug naar de afdeling Verkeer en kunnen ze het gaan uitwerken. Bestek maken, aanbesteding doen, aannemer zoeken en de directie voeren over de uitvoering. En afhankelijk van de omvang van het werk is het dan enkele maanden nadat het in de raad besloten is, uitgevoerd. Maar voordat het in de raad besloten is, had het dus ook al een hele voorgeschiedenis doorlopen met vele stappen!