Redactie, 26 februari 2023
De kloof
Iedereen heeft het erover. Arm en rijk, hoog- en laagopgeleid, gezond en ongezond, Randstad en de regio, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Kort gezegd komt het erop neer dat je de tevreden burgers hebt, die aan de knoppen zitten, volop meedoen in de samenleving en best wel wat vertrouwen hebben in de parlementaire democratie. En je hebt de groeiende groep mensen bij wie dat vertrouwen weg is en het idee hebben dat er over hen wordt besloten.
Afgehaakt Nederland
In de vorig jaar verschenen Atlas van Afgehaakt Nederland wordt deze kloof in detail beschreven. Binnen steden, tussen dorpen en regio’s: er loopt vaak een haast causaal verband tussen hoe gezond bewoners zijn, of ze gelukkig zijn, welk inkomen ze hebben én op wat voor partij ze stemmen.
Een recent onderzoek van Nieuwe Oogst/AD illustreerde dat met cijfers. Bijna 60 procent van de burgers ervaart een kloof tussen stad en platteland. Bij de boeren ruim 85 procent. De kloof wordt op veel onderwerpen meer gevoeld door boeren en tuinders dan door burgers. Dat geldt voor klimaatverandering, stikstof, natuurbescherming, de wolf, vlees eten en de media. Burgers maken zich daarentegen meer zorgen om de oplopende energieprijzen en immigratie. 46 procent van hen vindt dat ze ertoe doen. Bij de boeren is dit 28 procent.
En dan is er nog de kloof door Nederland tussen rijk en arm. Publicist Tim ‘S Jongers heeft het liever over de kloof tussen ‘hoopvollen’ en ‘hooplozen’. Hoe kunnen we die overbruggen?
In gesprek met …
In de Tegenlicht Meet Up Bredevoort gaan we deze avond onderzoeken wat nu precies de oorzaken van al die kloven zijn en hoe we ze kunnen dichten. We pakken twee tot de verbeelding sprekende kloven: die tussen stad en platteland en die tussen “have’s en have-nots”. Dit doen we in gesprek met elkaar en twee interessante gasten.
Marianne Besselink, burgemeester Bronckhorst. In een Achterhoekse gemeente met 44 kernen voelt zij als geen ander het verschil tussen stad en platteland. Zij ervaart dagelijks het naoberschap, maar ziet ook dat dat minder wordt vanwege demografische ontwikkelingen: ontgroening en dubbele vergrijzing. Daarnaast ervaart ze ook wel eens een bestuurlijke kloof: “Er is vanuit Den Haag niet altijd ruimte om lokaal passend beleid te voeren die binnen de bedoeling van de regels past.”
Eelke Blokker van Instituut voor Publieke Waarden en bedenker van de Doorbraakmethode probeert als actieonderzoeker dagelijks de kloof tussen hoopvollen en de hooplozen te dichten. Voor meer dan honderdduizend huishoudens in Nederland met meerdere problemen, werkt onze verzorgingsstaat vaak onbedoeld belemmerend, in plaats van helpend. Soms is een uitzondering op de regel nodig: een doorbraak. Hoe werkt dat en leert deze aanpak ons iets over het wezen van onze systemen en hoe die te veranderen?