Buurt- en Kulturhusen? Samen voor ons eigen?Er loopt een onderzoek van de Rekenkamer naar de financiering en subsidiëring van buurthuizen, Kulturhuser, of hoe ze allemaal ook maar heten. Er zijn er in de gemeente Aalten negen geteld.
Er is een grote verscheidenheid van totstandkoming, financiering, beheer en activiteiten. In het kader van dat onderzoek worden gesprekken gevoerd met besturen en gebruikers. De eerste twee zijn geweest. Ik was erbij. Wat opvalt is de bijna totale afwezigheid van onderlinge afstemming en overleg. Soms zelfs rechtstreekse concurrentie. Vervolgens zitten we met de “CDA-GB-VVD-doctrine” van: alleen gemeentelijke hulp en steun bij de totstandkoning, niet in de exploitatie. Dat leidt tot allerlei problemen en kromme constructies. Zo betaalt de grootste huurder (Figulus) een heel groot deel van de gemeentelijk subsidie door in de vorm van huurpijzen aan de buurthuizen. En krijg je een tegengesteld belang in een buurtschap: de gebruikers hebben belang bij een lage huur, de huizen zelf bij een hogere huur om hun exploitatie te dekken.
Dat zelfde geldt voor het beleid rond de hoogte van de gemeentelijke bijdragen in de investeringen. In de subsidieverordening staat een max. bijdrage van € 80.000, bovendien mogen de aanvragen niet opgeknipt worden in jaren. Behalve zo bleek afgelopen week als er ook nog sprake is van een turnzaal-feestzaal; dan geldt dit maximum niet en mag je ook opknippen. Dat is het geval in IJzerlo. In 2014 werd volgens de regels in de subsidieverordening het buurthuis gedeelte verbouwd met een gemeentelijke bijdrage van € 54.000,– Nu moet de feestzaal/turnzaal gerenoveerd worden. Een complete renovatie kost € 530.000,– Dan heb je ook een nieuwe sport- en feestzaal. Het bedrag van € 80.000,– is dus niet genoeg, want de begroting van IJzerlo rekende op een gemeentelijk subsidie van € 144.000. Bovendien wilde IJzerlo nog een beroep doen op een Europees fonds Leader, waarmee ook nog een gemeentelijke bijdrage van € 60.000,– gemoeid was. In het raadsvoorstel noemde het college die laatste bijdrage niet, ze kwam pas de dinsdag ervoor met een verklaring waarom van de subsidieverordening werd afgeweken en deelde en passant ook nog even mee dat het bedrag uit de reserve sociaal domein geput zou worden, terwijl in die zelfde verordening stond dat dit soort investeringen afhankelijk is van de stand van de algemene reserve.
Drie fracties hadden kritische vragen. Zo wilden PvdA, VVD en Progressieve Partij weten waarom niet even gewacht kon worden met dit voorstel omdat er nu een rekenkameronderzoek over de wijze van subsidiering loopt. “Geen sprake van” zeiden college en oppositie. Het moet nu beslist worden. Het leek wel of ze dachten: “Binnen is binnen”. Bovendien gaf de wethouder uiteindelijk aan: als er vanavond geen besluit valt kan er geen aanvraag Leader gedaan worden. Een tweede opmerking van de VVD was dat dit toch wel een groot project is voor een kleine buurtschap. De enthousiaste mensen van nu gaan misschien over 10 jaar iets anders doen. Je moet rekening houden met een terugloop van vooral jonge mensen. Ook daar zag de coalitie geen enkel gevaar in. De Progressieve Partij vond het vreemd dat het college pas na extra vragen had uitgelegd dat deze aanvraag buiten de verordening gehouden werd. Verordeningen (en bestemmingsplannen) zijn er toch voor de rechtzekerheid van zowel aanvrager als gemeente. Volgens de aparte raadsmededeling die diezelfde middag nog verscheen kon het echter wel. Waar vooral de Progressieve Partij en de PvdA over vielen was de financiering uit het sociaal domein. “Die is voor huishoudelijk hulp, jeugdhulp en de WMO en niet voor stenen”. De HMV wilde het zelfs uit de onderwijspot financieren. Na een schorsing waren de overige partijen het eens met financiering uit de algemene reserve. Reden voor de fracties om unaniem accoord te gaan ondanks de kritische en waarschuwende opmerkingen.
Als ik op het debat terugkijk, dan is het toch wel erg makkelijk om als politieke partij (wat de meeste coalitiefracties deden) alleen maar te applaudiseren, alleen maar complimenten uit te delen richting IJzerlo, alleen maar zeggen dat deze investering al in jouw programma stond en zelfs aangeven dat het helemaal niks uitmaakt waar het allemaal van betaald wordt. Het is toch wel enigszins verontrustend dat vooral GB en CDA zo gericht zijn op het pleasen (met geld van de gemeenschap) van groepen kiezers, dat elke nuance uit het oog verloren wordt. Illustratief in dit verband is de opmerking van de CDA-fractie: geld is geld, het maakt toch niks uit waaruit zoiets gefinancierd wordt. Of als het uitkomt Freek Diersen roept: “je moet lef tonen in dit geheel”. Of dat het college naar believen kan afwijken van eigen verordeningen. Wel uiteindelijke gemotiveerd, maar een dergelijke afwijking heeft de indruk van willekeur. (Wat als de aanvraag € 120.00 of € 180.000 was geweest? Hij was toegekend, zeker weten)
Ik ben niet voor het alles dichttimeren in regeltjes en procedures, verre van dat. Maar nu is er sprake van willekeur en staat deze afwezigheid van kaders een goede afweging in de weg. Als toch elke aanvraag goedgekeurd kan worden (uit electorale overwegingen), waarom zou je dan nog kritisch naar de omvang, de noodzaak en de toekomst kijken; laat staan naar samenwerking met andere buurthuizen en –initiatieven. Samen voor ons eigen is dan het parool. Mogelijk gemaakt en gestimulleerd door een opportunistisch college en idem-dito coalitie.
Reageren? Joop.wikkerink@progressieve-partij.nl