Joop Wikkerink, 22 mei 2023
| Regiobeeld, ambulances en ziekenhuizen. Maandagavond organiseerde de werkgroep Sociaal Domein een interessante “beeldvorming” over o.a. ziekenhuiszorg, ambulance en de gemeentelijke rol daarin. De aanleiding was o.a.: de berichtgeving in de media over ziekenhuiszorg en spoedeisende hulp, de raadsmededeling daarover en de regionale afstemming. |
Ambulance. Anna te Grotenhuis (raadslid) en haar collega Jeroen te Brummelstroete waren aanwezig om vanuit de praktijk te vertellen over de ambulancezorg in ons gebied. Dat wordt verzorgd door het Witte Kruis, die doet dat in 5 zgn. RAV-gebieden. In de Veiligheidsregio Noord-Oost Gelderland (22 gemeenten; 600.000 inwoners) zorgen 20-25 ambulances voor een 24-uurs paraatheid. Ze voeren per jaar 52.000 ritten uit. De wettelijke aanrijtijden zijn 15 minuten spoed en 30 minuten normaal, de totale tijd incl. melding afhandelen e.d. is 45 minuten. Dat is vaak onmogelijk in een landelijk gebied. Ernstige trauma’s moeten naar MST Enschede of Rijnstate Arnhem. Vaak is het dan verstandig om een “tussenstop” te maken in de “perifere ziekenhuizen” (Doetinchem, Winterswijk, Zutphen en heel soms Bocholt). Daar kan de patiënt dan de eerste levensreddende behandelingen krijgen voordat de verdere behandeling plaatsvindt. In de Achterhoek zijn 8 posten en 10 ambulances. Problemen ontstaan bij grotere afstanden (buitengebied) of als er bij een calamiteit extra ambulances nodig zijn. Als je dat afzet tegen de plannen van het kabinet om de zorg nog meer te concentreren, dan kunnen de aanrijtijden en vervoertijden te lang worden. Zeker als er spoedeisende hulp in de perifere ziekenhuizen niet meer aanwezig is. Dat is het probleem met landelijk opgestelde normen die niet in alle gebieden hetzelfde uitwerken. Naast de concentratie is de gedachte van Juiste Zorg op Juiste Plek van belang. Beiden gaven aan dat er ook nog wel eens vaak 112 gebeld wordt wat niet nodig is, dus anders via de huisartsenpost opgelost kan worden. Het verdwijnen van spoedeisende hulp zal ongetwijfeld consequenties hebben voor de ambulancehulp. Voorkomen moet worden dat patiënten doordat de hulp te laat komt of te lang duurt, overlijden. |
 |
Ziekenhuizen. De Directeur Publieke Gezondheid Jacqueline Baardman (tevens directeur van de GGD) was speciaal voor deze bijeenkomst afgereisd naar Aalten. Een belangrijk orgaan in de planning van de ziekenhuiszorg is het ROAZ. Regionaal Overleg Acute Zorg. De “samenroeper” van deze overleggen zijn de grote ziekenhuizen zoals Enschede en Nijmegen en Zwolle. Deelnemers de perifere ziekenhuizen (de acute zorgaanbieders), huisartsen, ambulancedienst enz. En Jaqueline zit er als DPG (dat is een wettelijke taak). Omdat ze tevens directeur is van de GGD kan ze ook (een beetje) de belangen van de gemeenten en haar inwoners behartigen. De taak van dit ROAZ is “optimaliseren beschikbaarheid, bereikbaarheid en kwaliteit” van de acute zorg in de regio. Er zijn in onze buurt drie ROAZ-en: Nijmegen, Zwolle, Enschede. Een recente opdracht is te komen tot een ROAZ-beeld (waar zitten de witte plekken en de overlap) en een ROAZ plan: wat gaan we er aan doen. Dat beeld is eind juni klaar. Als er nu- zoals in Zutphen met het opheffen van de acute geboortezorg- iets verandert in het aanbod dan moet dat volgens strikte regels (vastgelegd in een algemene maatregel van bestuur) gebeuren. Een belangrijke: het informeren van gemeenten, inwoners en patiënten. Dat is bij Zutphen wel gebeurd, maar too little en too late. Wat kun je nu voor lessen trekken naar de toekomst: Allereeerst is er een grote uitdaging in het behouden en versterken van goede zorg. De arbeidsmarktsituatie is dramatisch: er is niet voldoende personeel voor de zorg. Vandaar die concentratie van vooral wat moeilijker zorg. Het Integraal Zorgakkoord moet hier ook oplossingen voor aandragen. Verder moeten we letten op de nabijheid van (verschillende vormen van) zorg. De communicatie met gemeenten en hun inwoners en het betrekken ervan vergt ook aandacht. De wethouders in de Achterhoek hebben het initiatief genomen om op diverse plekken te pleiten voor opname van gemeentelijke vertegenwoordigers in de ROAZ, zodat niet alleen naar de zorgkant gekeken wordt, maar zeker ook naar het maatschappelijk belang van de voorzieningen. Er komt w.s. een motie daarover op het VNG-congres. |
 |
IZA-GALA. Tenslotte gaf beleidsmedewerker Barbara Ulfman een overzicht van de gemeentelijke bemoeienissen met het Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief Leven akkoord. Het IZA is er op gericht de zorg voor de toekomst houdbaar en betaalbaar te houden. Het is vooral een afspraak tussen zorgverzekeraars en aanbieders. Er moet per regio een regio-beeld genaakt worden gevolgd door een regioplan. Gemeenten en Menzis zijn verantwoordelijk voor dat beeld en plan. Gemeenten moeten in elk geval op vijf terreinen afspraken maken met zorgverzekereaars. Dat zijn de zgn ketenaanpakken: Kansrijke Start, overgewicht en obesitas kinderen, GLI’s volwassenen, valpreventie en Welzijn op recept. Met al deze aanpakken is de gemeente al bezig. Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) heeft een paar subdoelen. Ook op die terreinen is de gemeente Aalten (net als andere gemeenten in de regio individueel al bezig) Subdoelen: 1. Terugdringen gezondheidsachterstanden en inzetten op een kansrijke start 2. Gezonde fysieke en sociale leefomgeving 3. Gezonde leefstijl 4. Mentale weerbaarheid en mentale gezondheid 5. Welzijn, mantelzorg, eenzaamheid en sociale basis 6. Vitaal ouder worden 7. Bijdragen aan IZA-doelen: uitstel en voorkomen van behoefte aan ondersteuning en zorg, bevorderen samen-/ en zelfredzaamheid. Het beeld moet eind juni klaar zijn, het plan eind november. |
 |
Wat nu? Op de thematafel “Gezondste regio” worden deze ontwikkelingen nauwkeurig gevolgd. Daar en op andere plekken hebben we last van de marktwerking. Het gaat bij sommige organisaties en instellingen toch om omzet en niet om afschaling. De invloed van gemeenten is beperkt. Wat het domste zou zijn is het ons uit elkaar laten spelen door de rijksoverheid. Het behouden van een goed dekkend zorglandschap is het doel van de regio Achterhoek. Daarbij is samenwerking cruciaal. Dan kun je ook wat specialismes verdelen, niet iedereen hoeft alles even goed te kunnen. Toch moeten we rekening houden met het feit dat over ons heen beslist wordt en dat het niet bij sluiting van de spoedeisende geboortezorg-alleen in Zutphen blijft. Dan moeten we goed kijken aan de hand van het ROAZ-beeld hoe dat dekkend zorglandschap met verantwoorde aanrijtijden toch gegarandeerd kan worden. In het regiobeeld van het IZA kunnen we daar aanvullende strategieën voor opnemen: bijvoorbeeld betere en intensievere samenwerking tussen bijv. huisartsen, verpleeg- en verzorgingshuizen en ziekenhuizen. |